Histrionische Persoonlijkheidsstoornis: Oorzaken, Symptomen, Diagnose en Behandeling

Histrionische persoonlijkheidsstoornis is een psychologische afwijking die zich voordoet in het complexe domein van persoonlijkheid en karakter, waarbij de patiënt een bepaald gedrag en bepaalde houdingen aanneemt om constant de aandacht van zijn omgeving te trekken door zijn eigen bestaan voortdurend te vergelijken met dat van anderen. Dit leidt ertoe dat de patiënt zich gedraagt alsof hij de hoofdrolspeler is op een podium en probeert de aandacht van anderen te trekken.

1. Kenmerken van histrionische persoonlijkheidsstoornis

Histrionische persoonlijkheidsstoornis werd vroeger vaak aangeduid met de term "hysterische persoonlijkheidsstoornis" en valt voornamelijk onder de categorie B-persoonlijkheidsstoornissen. De belangrijkste kenmerken van deze persoonlijkheidsstoornis zijn als volgt:

(1) Overdreven emotionele expressie

Patiënten met histrionische persoonlijkheidsstoornis overdrijven hun emoties en kunnen zelfs bij kleine gebeurtenissen heftige emoties tonen. Dit kan ertoe leiden dat anderen hun reacties als te dramatisch ervaren.

(2) Lichamelijk gedrag

Deze patiënten maken veel gebruik van lichamelijk gedrag om hun emoties te uiten. Ze kunnen bijvoorbeeld dramatisch gedrag vertonen, zoals zelfmoordpogingen, om de aandacht van anderen te trekken.

(3) Egocentrische houding

Patiënten met histrionische persoonlijkheidsstoornis zijn vaak egocentrisch en geven de voorkeur aan hun eigen verlangens en behoeften boven die van anderen. Dit kan leiden tot problemen in interpersoonlijke relaties.

(4) Overmatige behoefte aan aandacht

Deze patiënten hebben constant behoefte aan aandacht en erkenning van hun omgeving. Als ze die aandacht niet krijgen, raken ze onrustig en eisen ze meer aandacht.

(5) Vriendelijke benadering en verleidelijk gedrag

Patiënten met histrionische persoonlijkheidsstoornis gedragen zich zeer vriendelijk tegenover mensen die ze net ontmoet hebben en vertonen soms seksueel verleidelijk gedrag. Dit is meestal een poging om aandacht te trekken.

Cluster B-persoonlijkheidsstoornissen (cluster B personality disorders)

Antisociale persoonlijkheidsstoornis (antisocial personality disorder)
Borderline persoonlijkheidsstoornis (borderline personality disorder)
Histrionische persoonlijkheidsstoornis (histrionic personality disorder)
Narcistische persoonlijkheidsstoornis (narcissistic personality disorder)

2. Oorzaken en genetische factoren

De oorzaken van histrionische persoonlijkheidsstoornis zijn divers en worden complex verklaard door een wisselwerking tussen omgevingsfactoren en genetische factoren. Hoewel meer onderzoek nodig is naar genetische factoren, hebben tweelingstudies aangetoond dat deze stoornis vaker voorkomt bij eeneiige tweelingen. De kans op deze stoornis is ook groter als ouders of familieleden histrionische persoonlijkheidsstoornis hebben.

Omgevingsfactoren kunnen verband houden met de opvoedstijl in de kindertijd. De opvoedmethode van de moeder of vader, de thuissituatie, emotioneel verlies, verlies en afscheid kunnen allemaal een omgevingsinvloed hebben. Deze omgevingsfactoren kunnen wantrouwen in interpersoonlijke relaties en het onderdrukken van emotionele expressie beïnvloeden bij de patiënt.

3. Symptomen van histrionische persoonlijkheidsstoornis

De belangrijkste symptomen van histrionische persoonlijkheidsstoornis zijn divers en kunnen per patiënt verschillen, maar de volgende kenmerken komen vaak voor.

(1) Overmatige emotionele expressie

Patiënten overdrijven hun emotionele expressie en tonen zelfs bij kleine gebeurtenissen sterke emoties.

(2) Dramatische taalgebruik

Het taalgebruik van patiënten is kleurrijk en dramatisch, en de emotionele expressie kan oppervlakkig zijn. De inhoud van de boodschap kan oppervlakkig zijn.

(3) Aandachtsverandering

Patiënten raken onrustig als ze geen aandacht krijgen en kunnen hun aandacht verleggen afhankelijk van de reactie van anderen. Als ze geen aandacht krijgen van anderen, kunnen ze zich hierdoor nog onbehaaglijker voelen.

4. Diagnose en onderzoek

Om histrionische persoonlijkheidsstoornis te diagnosticeren, is hulp van een professional nodig. Een professional in de geestelijke gezondheidszorg stelt een diagnose op basis van een interview en evaluatie. De diagnose wordt meestal gesteld op basis van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) van de American Psychiatric Association. In deze handleiding staat dat een diagnose kan worden gesteld als een patiënt aan vijf of meer van de volgende criteria voldoet:

● Vindt het ongemakkelijk als hij niet het middelpunt van de aandacht is.

● Vertoont in interacties met anderen ongepast seksueel verleidelijk of provocerend gedrag.

● Vertoont oppervlakkige en sterk dramatische emoties.

● Heeft moeite met het ontwikkelen en behouden van een stabiel zelfbeeld.

● Vertoont een egocentrische en veeleisende houding.

5. Behandeling en behandelingsopties

Er zijn verschillende benaderingen voor de behandeling van histrionische persoonlijkheidsstoornis.

(1) Psychotherapie

Psychotherapie is een van de meest effectieve behandelingen voor deze patiënten. Patiënten kunnen via psychotherapie hun emotionele expressie en problemen met hun identiteit herkennen en aanpakken. Er worden verschillende vormen van psychotherapie toegepast, zoals cognitieve gedragstherapie (CGT), interpersoonlijke psychotherapie, interpersoonlijke gedragstherapie en groepstherapie.

(2) Medicatie

Medicatie kan worden gebruikt om bijkomende symptomen zoals depressie en angst te behandelen.

(3) Gezinstherapie

Gezinstherapie kan ook effectief zijn. Familieleden kunnen leren hoe ze de patiënt kunnen ondersteunen en begrijpen.

6. Beloop en complicaties van histrionische persoonlijkheidsstoornis

Het beloop van histrionische persoonlijkheidsstoornis is divers. Bij sommige patiënten verbeteren de symptomen na verloop van tijd, terwijl anderen continue behandeling en begeleiding nodig hebben. Als er geen adequate behandeling wordt gegeven, kunnen de volgende complicaties optreden:

● Problemen in interpersoonlijke relaties

● Depressie en angststoornissen

● Zelfverwonding of zelfmoordpogingen

● Middelenmisbruik

● Problemen met opleiding en werk

7. Preventie en ondersteuningsmethoden

Om histrionische persoonlijkheidsstoornis te voorkomen en te ondersteunen, kunnen verschillende strategieën worden overwogen.

(1) Verbetering van de opvoedstijl

Ouders moeten hun kinderen een gevoel van veiligheid en zekerheid geven en emotionele expressie accepteren en begrijpen.

(2) Geestelijke gezondheidszorg

Door middel van onderwijs over geestelijke gezondheid op school en thuis kunnen kinderen en jongeren leren hoe ze hun emoties op de juiste manier kunnen beheersen.

(3) Deelname aan ondersteuningsgroepen

Patiënten en hun families kunnen deelnemen aan ondersteuningsgroepen om elkaar te helpen en te steunen.

8. Conclusie

Histrionische persoonlijkheidsstoornis is een van de complexere persoonlijkheidsstoornissen, waarbij emotionele expressie en problemen met de identiteit de belangrijkste kenmerken zijn. Deze patiënten kunnen een beter leven leiden met de juiste behandeling en ondersteuning, en preventie en onderwijs zijn belangrijk om deze stoornis te voorkomen.