Zaburzenie osobowości histrioniczna: przyczyny, objawy, diagnoza, leczenie

Histrioniczne zaburzenie osobowości to psychologiczny stan patologiczny występujący w złożonej dziedzinie osobowości i charakteru, charakteryzujący się specyficznymi zachowaniami i postawami, które pacjent przyjmuje, aby stale porównywać swoją egzystencję z otoczeniem i przyciągać uwagę. W rezultacie pacjent zachowuje się jak główny bohater na scenie, próbując zwrócić na siebie uwagę innych.

1. Charakterystyka histrionicznego zaburzenia osobowości

Histrioniczne zaburzenie osobowości często określano inną nazwą – „histeryczne zaburzenie osobowości” i zazwyczaj zalicza się je do grupy B zaburzeń osobowości. Główne cechy tego zaburzenia osobowości są następujące:

(1) Przesadne wyrażanie emocji

Pacjenci z histrionicznym zaburzeniem osobowości przesadnie wyrażają swoje emocje i mogą reagować bardzo silnie nawet na drobne wydarzenia. W rezultacie inni mogą odbierać ich reakcje jako nadmiernie dramatyczne.

(2) Zachowania fizyczne

Osoby z tym zaburzeniem często posługują się zachowaniami fizycznymi, aby wyrazić swoje emocje. Na przykład mogą podejmować dramatyczne kroki, takie jak próby samobójcze, aby zwrócić na siebie uwagę otoczenia.

(3) Egocentryczna postawa

Osoby z histrionicznym zaburzeniem osobowości często są egocentryczne i stawiają swoje pragnienia i potrzeby ponad potrzeby innych. Może to prowadzić do problemów w relacjach międzyludzkich.

(4) Nadmierna potrzeba uwagi

Osoby z tym zaburzeniem stale dążą do otrzymywania uwagi i uznania od innych. Jeśli nie otrzymują uwagi, mogą odczuwać niepokój i domagać się jeszcze większej uwagi.

(5) Przyjazne podejście i zachowania uwodzicielskie

Osoby z histrionicznym zaburzeniem osobowości są bardzo przyjazne nawet wobec nieznajomych i czasami mogą zachowywać się w sposób seksualnie uwodzicielski. Jest to głównie próba zwrócenia na siebie uwagi.

Zaburzenia osobowości z grupy B (cluster B personality disorders)

Antyspołeczne zaburzenie osobowości (antisocial personality disorder)
Zaburzenie osobowości typu borderline (borderline personality disorder)
Histrioniczne zaburzenie osobowości (histrionic personality disorder)
Narcystyczne zaburzenie osobowości (narcissistic personality disorder)

2. Przyczyny i czynniki genetyczne

Przyczyny histrionicznego zaburzenia osobowości są różnorodne i można je wyjaśnić w złożony sposób poprzez interakcję czynników środowiskowych i genetycznych. Czynniki genetyczne wymagają dalszych badań, ale badania nad bliźniętami wykazały, że zaburzenie to występuje częściej u bliźniąt jednojajowych. Ryzyko wystąpienia zaburzenia wzrasta również, jeśli rodzice lub członkowie rodziny mają histrioniczne zaburzenie osobowości.

Czynniki środowiskowe mogą być związane ze stylem wychowania we wczesnym dzieciństwie. Styl wychowawczy matki i ojca, środowisko rodzinne, straty emocjonalne, straty i rozstania mogą mieć wpływ środowiskowy. Te czynniki środowiskowe mogą prowadzić do braku zaufania w relacjach międzyludzkich i wpływać na hamowanie ekspresji emocjonalnej.

3. Objawy histrionicznego zaburzenia osobowości

Główne objawy histrionicznego zaburzenia osobowości są zróżnicowane i mogą się różnić w zależności od pacjenta, ale oto typowe cechy:

(1) Nadmierna ekspresja emocji

Pacjenci wyrażają swoje emocje w sposób przesadzony i reagują bardzo silnie nawet na drobne zdarzenia.

(2) Dramatyczne wyrażanie się

Wypowiedzi pacjenta są efektowne i dramatyczne, a ekspresja emocji może być powierzchowna. Treść wypowiedzi może być uboga w istotne informacje.

(3) Zmiana uwagi

Pacjenci, którzy nie otrzymują uwagi, odczuwają niepokój i mogą zmieniać obiekt swojej uwagi w zależności od reakcji innych. W rezultacie, jeśli nie otrzymają uwagi od otoczenia, mogą czuć się jeszcze bardziej niekomfortowo.

4. Diagnoza i badania

Aby zdiagnozować histrioniczne zaburzenie osobowości, potrzebna jest pomoc specjalisty. Specjaliści ds. zdrowia psychicznego stawiają diagnozę na podstawie wywiadu i oceny. Diagnoza jest zwykle stawiana na podstawie „Podręcznika diagnostycznego i statystycznego zaburzeń psychicznych” (DSM-5) Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. W tym podręczniku stwierdza się, że diagnozę można postawić, jeśli spełnionych jest pięć lub więcej z poniższych kryteriów:

● Czuje się nieswojo w sytuacjach, w których nie jest w centrum uwagi.

● W interakcjach z innymi zachowuje się w sposób seksualnie uwodzicielski lub prowokacyjny.

● Wyraża emocje w sposób powierzchowny i bardziej dramatyczny.

● Ma trudności z utrzymaniem stabilnej tożsamości.

● Wykazuje egocentryczne i wymagające zachowania.

5. Leczenie i opcje terapeutyczne

W leczeniu histrionicznego zaburzenia osobowości stosuje się kilka podejść.

(1) Psychoterapia

Psychoterapia jest jednym z najbardziej skutecznych sposobów leczenia tych pacjentów. Pacjenci mogą uświadomić sobie i nauczyć się radzić sobie z problemami związanymi z ekspresją emocji i identyfikacją siebie w terapii. Stosuje się różne formy psychoterapii, takie jak terapia poznawczo-behawioralna (CBT), terapia interpersonalna, terapia behawioralno-poznawcza i terapia grupowa.

(2) Leczenie farmakologiczne

Leczenie farmakologiczne może być stosowane głównie w celu kontrolowania towarzyszących objawów, takich jak depresja i lęk.

(3) Terapia rodzinna

Terapia rodzinna może być również skuteczna wraz z rozmowami z rodziną. Członkowie rodziny mogą nauczyć się, jak wspierać i rozumieć pacjenta.

6. Rozwój histrionicznego zaburzenia osobowości i powikłania

Rozwój histrionicznego zaburzenia osobowości jest różny. U niektórych pacjentów objawy mogą się z czasem poprawiać, ale u innych może być konieczna ciągła opieka i leczenie. Jeśli nie zostanie zastosowane odpowiednie leczenie, mogą wystąpić następujące powikłania:

● Problemy w relacjach międzyludzkich

● Depresja i zaburzenia lękowe

● Próby samookaleczenia lub samobójstwa

● Nadużywanie substancji

● Problemy w nauce i pracy zawodowej

7. Metody zapobiegania i wsparcia

Aby zapobiegać histrionicznemu zaburzeniu osobowości i zapewniać wsparcie, można rozważyć kilka strategii.

(1) Poprawa stylu wychowania

Rodzice powinni zapewniać dzieciom poczucie bezpieczeństwa i stabilności, a także pokazywać akceptację i zrozumienie dla ekspresji emocji.

(2) Edukacja w zakresie zdrowia psychicznego

W szkołach i domach należy prowadzić edukację na temat zdrowia psychicznego, aby dzieci i młodzież mogły nauczyć się właściwych sposobów radzenia sobie ze swoimi emocjami.

(3) Udział w grupach wsparcia

Pacjenci i ich rodziny mogą uczestniczyć w grupach wsparcia, aby wzajemnie sobie pomagać.

8. Podsumowanie

Histrioniczne zaburzenie osobowości jest jednym z bardziej złożonych zaburzeń osobowości, którego głównymi cechami są problemy z ekspresją emocji i identyfikacją siebie. Pacjenci, którzy otrzymują odpowiednie leczenie i wsparcie, mogą prowadzić lepsze życie, a zapobieganie i edukacja mają kluczowe znaczenie w zapobieganiu temu zaburzeniu.