Zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego (TMD) – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego, zwane również dysfunkcjami stawu żuchwowego, to zaburzenia spowodowane różnymi przyczynami, które wpływają na staw łączący kość żuchwy z kością czaszki, prowadząc do nieprawidłowości w jego budowie i funkcjonowaniu. Te zaburzenia są również znane jako zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego (TMD) lub zespół stawu skroniowo-żuchwowego (TMJ Syndrome), a także skrótowo jako TMJ.

Staw skroniowo-żuchwowy składa się z różnych struktur, takich jak mięśnie, więzadła, błona maziowa, kość żuchwy, krążek stawowy, tkanka łączna za krążkiem oraz torebka stawowa, które współpracują ze sobą, kontrolując ruchy stawu. Zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego występują, gdy w jednej lub kilku z tych struktur pojawiają się problemy. Zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego mają różne przyczyny i typy, a w dalszej części artykułu szczegółowo omówimy główne przyczyny i typy tych zaburzeń.

1. Rodzaje

Zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego można podzielić na następujące główne rodzaje:

(1) Zaburzenia stawowe stawu skroniowo-żuchwowego (Temporomandibular Joint Articular Disorders): Ten rodzaj zaburzeń dotyczy problemów ze strukturą stawu, takich jak wady wrodzone lub rozwojowe, nieprawidłowości krążka stawowego (dysfunkcja krążka), zapalenie torebki stawowej, zwyrodnienie stawów itp.

(2) Zaburzenia mięśni żucia (Masticatory Muscle Disorder): Ten rodzaj zaburzeń dotyczy problemów z mięśniami odpowiedzialnymi za żucie, takimi jak miofascjalny zespół bólowy, zapalenie mięśni, skurcze mięśni, miejscowy ból mięśni, ochronne napięcie mięśni, skurcz mięśni, nowotwory itp.

2. Przyczyny

Zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego mogą być spowodowane różnymi czynnikami. Do najczęstszych przyczyn należą:

Urazy i uderzenia: Bezpośrednie urazy lub uderzenia mogą prowadzić do uszkodzenia stawu skroniowo-żuchwowego.
Złe nawyki: Przyzwyczajenia takie jak podpieranie się brodą, zgrzytanie zębami lub zaciskanie szczęk mogą wywierać nacisk na staw skroniowo-żuchwowy i prowadzić do problemów.
Stres: Stres może powodować napięcie i skurcze mięśni, co może prowadzić do problemów ze stawem skroniowo-żuchwowym.
Nieprawidłowe zgryzienie: Jeśli szczęka górna i dolna nie są prawidłowo dopasowane, może to prowadzić do zaburzeń stawu skroniowo-żuchwowego.
Zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego: Zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego, w tym np. wady postawy, mogą przyczyniać się do problemów ze stawem skroniowo-żuchwowym.
Zapalenia i infekcje: Zapalenie lub infekcja zębów może rozprzestrzenić się na staw skroniowo-żuchwowy.
Leczenie ortodontyczne i szyny: Nieprawidłowo przeprowadzone leczenie ortodontyczne lub używanie nieodpowiednich szyn może prowadzić do problemów ze stawem skroniowo-żuchwowym.
Czynniki genetyczne: Istnienie rodzinnej predyspozycji do problemów ze stawem skroniowo-żuchwowym może zwiększać ryzyko ich wystąpienia.

3. Objawy

Główne objawy zaburzeń stawu skroniowo-żuchwowego to:

Ból: Ból może występować w stawie skroniowo-żuchwowym, uchu, głowie, szyi, ramionach i twarzy.
Ograniczony zakres ruchu: Podczas poruszania szczęką można odczuwać sztywność lub ograniczenie ruchów.
Trzaski i klikania: Podczas poruszania szczęką mogą być słyszalne trzaski lub klikania w stawie.
Napięcie mięśni: Można odczuwać napięcie mięśni twarzy, szyi lub ramion.
Obrzęk: W okolicy stawu skroniowo-żuchwowego może wystąpić obrzęk.
Nadwrażliwość zębów: Zęby mogą być nadwrażliwe, co może utrudniać jedzenie i mówienie.

4. Diagnostyka i leczenie

Diagnostyka zaburzeń stawu skroniowo-żuchwowego jest przeprowadzana przez lekarza i może obejmować badanie fizykalne, zdjęcia rentgenowskie, rezonans magnetyczny (MRI) oraz tomografię komputerową (CT). Metody leczenia zależą od przyczyny i nasilenia zaburzeń, ale zazwyczaj obejmują następujące opcje:

Leczenie farmakologiczne: Można stosować leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, aby zmniejszyć ból i stan zapalny.
Fizjoterapia: Fizjoterapia może być stosowana w celu przywrócenia funkcji stawu skroniowo-żuchwowego i otaczających go mięśni.
Leczenie stomatologiczne: W przypadku konieczności korekty zgryzu lub leczenia próchnicy przeprowadzane jest leczenie stomatologiczne.
Szyny stomatologiczne: Można stosować specjalne szyny, zwane szyną relaksacyjną, aby ustabilizować staw skroniowo-żuchwowy.
Ćwiczenia rozluźniające i stabilizujące: Ćwiczenia rozluźniające i stabilizujące mogą pomóc w zmniejszeniu napięcia mięśni i poprawie funkcjonowania stawu skroniowo-żuchwowego.
Leczenie chirurgiczne: W ciężkich przypadkach może być konieczna interwencja chirurgiczna.

Podsumowanie

Zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego są uleczalne, a poprzez prawidłową diagnostykę i odpowiedni plan leczenia można złagodzić objawy i przywrócić prawidłowe funkcjonowanie stawu. W razie potrzeby zachęcamy do konsultacji z lekarzem specjalistą, aby uzyskać więcej informacji lub pomocy.