Kısa satış, hisse senedi piyasasında satış emirleri verilmesi ve ilgili hisse senetleri henüz elinizde olmasa bile daha sonra hisseleri ödünç alıp geri ödemek suretiyle yapılan bir yatırım tekniğidir. Bu, hisse senedi fiyatlarının düşeceği tahmin edildiğinde kullanılır. Kısa satış emirleri yoluyla yatırımcılar hisse senedi satıp kar elde edebilirler. Ancak, hisse senedi fiyatı yükselirse yatırımcılar zarar görür.

1. Kısa satışın amacı nedir?

Kısa satışın amacı, hisse senedi fiyatının daha sonra mevcut fiyattan daha düşük olacağı tahmin edilerek işlem yapmak ve anlaşma yapmaktır. Hisse senetlerini satıp daha sonra hisseleri ödünç alıp geri ödediğinizde kar elde edersiniz. Bu, hisse senedi piyasasında düşüş trendinde de kar elde etmenizi sağlayan yöntemlerden biridir.

Örneğin, A kişisi 10.000 TL'lik (a) hissesinin düşeceğini tahmin ederek B kişisinden (a) hissesini ödünç alıp 10.000 TL'ye sattı. Bir hafta sonra (a) hissesi 5.000 TL'ye düştü ve A kişisi 5.000 TL vererek tekrar satın alıp B kişisine geri ödedi. A kişisi 10.000 TL'ye satıp 5.000 TL'ye satın aldığı için 5.000 TL kar elde etmiş oldu. Elde olmayan bir hisseyi ödünç alıp satıp, tekrar satın alıp geri ödeme yöntemi... İşte kısa satışın temel kavramı.

Peki kısa satıldığında her zaman kazanılır mı?

Hisse senetleri yükselir ve düşer. Beklediğiniz gibi düşerse kazanırsınız, ancak tersine dönerse zarar edersiniz. 10.000 TL'ye ödünç alıp sattığınız hisse 15.000 TL olduysa? Sadece 5.000 TL değil, komisyon ücreti de hesaba katılırsa daha fazla zarar edersiniz. O zaman düşene kadar beklenir mi? diye düşünenler mutlaka olacaktır. Para gibi hisse senetleri de ödünç alınırken belirli bir süreye bağlıdır. Belirtilen süre içinde geri ödenemezse faiz ödemek gibi olumsuz sonuçlar doğabilir.

2. Kısa satış ile borçlanmadan kısa satış arasındaki fark nedir?

Borçlanmadan kısa satış, hisse senetlerini henüz ödünç almamışken kısa satış emri verilmesini ifade eder. Bu genellikle yasaklanır veya sıkı bir şekilde düzenlenir, çünkü piyasayı bozabilecek bir özelliğe sahiptir. Çoğu ülkede borçlanmadan kısa satış yasaktır. Buna karşılık borçlanarak kısa satış, önce hisseleri ödünç alıp satıp daha sonra hisseleri tekrar satın alıp geri ödemektir.

3. Kısa satış ile hisse senedi piyasası arasındaki ilişki nedir?

Kısa satış, hisse senedi piyasasında kullanılan çeşitli yatırım stratejilerinden biridir. Hisse senedi piyasası yatırımcılara çeşitli fırsatlar sunar ve kısa satış, hisse senedi fiyatlarının düşeceğine dair beklentisi olan yatırımcılar için kar elde etme araçlarından biridir.

4. Kısa satışın avantajları ve dezavantajları nelerdir?

(1) Kısa satışın avantajları

● Hisse senedi piyasasının verimliliğini artırır

Hisse senedi fiyatları alım ve satım kuvvetlerinin dengesiyle oluşur. Kısa satışı izne tabi tutmak, hisse senetlerinin yükseleceğine inanan yatırımcılar ile hisse senetlerinin düşeceğine inanan yatırımcıların görüşlerinin piyasaya daha hızlı bir şekilde yansımasını sağlar. Bu, hisse senedi piyasasının verimliliğini artırmaya yardımcı olur.

● Hisse senedi piyasasının likiditesini artırır

Kısa satış mümkün olduğunda, satış görüşü yansıtmak kolaylaşır ve bu nedenle işlemler daha kolay gerçekleşir. Bu, hisse senedi piyasasının likiditesini artırmaya yardımcı olur.

● Fiyat sürekliliğini artırır

Kısa satış sayesinde işlemler sıklaşır ve bilgiler daha hızlı yansıtılır, bu da hisse senedi fiyatlarının kademeli olarak değişmesini sağlar.

● Olumsuz yönetim politikalarını gündeme getirir

Kısa satış, şirketlerin olumsuz yönetim politikalarını ortaya koyar ve hisse senedi fiyatlarında ve kredi koşullarında olumsuzluklar yaparak şirket yöneticilerini sorumlu tutar. Bu, şirketlerin şeffaflığını artırmaya ve sağlıklı yönetişimin teşvik edilmesine yardımcı olur.

● Hedging'e yardımcı olur

Kısa satış, düşüş trendinde de kar elde edebilme olanağı sunduğu için yatırımcılar getiri yönünü ve değişkenliğini ayarlayabilir.

(2) Kısa satışın dezavantajları

● Yükümlülük ihlali riski

Hisse senetlerini ödünç alıp daha sonra geri ödemek gerektiği için, hisse senedi fiyatı tahmin edilenden daha yüksek bir seviyeye çıktığında büyük zararlar meydana gelebilir.

● Etik sorunlar

Bazı kısa satış operasyonları, hisse senetlerinin fiyatını düşürmek amacıyla kasıtlı olarak olumsuz dedikodular veya söylentiler yayabilir ve bu da etik sorunlara yol açabilir.

● Yöneticilerin olumsuz teşviki

Kısa satışlar yanlış dedikodulara dayalıysa, yöneticiler hisse senedi fiyatını korumak için çaba harcayabilir ve bu da gerçek yönetime odaklanmalarını engelleyebilir.

● Haksız bir sistem

Kısa satış sistemindeki eksiklikler kötüye kullanılabilir ve bu da kısa satışın haksız bir şekilde kullanılmasına yol açabilir.

● Zarar sınırlaması yok

Kısa satıştan kaynaklanan zararlar teorik olarak sınırsızdır ve hisse senedi fiyatı beklentilerin çok üzerinde yükselirse sürekli zararlar meydana gelebilir.

● Yetersiz düzenlemeler

Güney Kore'deki kısa satış sistemi, gelişmiş ülkelere kıyasla teminatı yoktur, kısa satış için bir zaman sınırı yoktur ve kısa satış işlemlerinin tamamen dijitalleştirilmemiş olması nedeniyle haksızlıklar mevcuttur.

5. Kısa satışın kullanımı

(1) Kar elde etme

Hisse senetlerinin düşeceği tahmin edildiğinde, kısa satış yoluyla kar elde edilebilir. Aslında yurtdışında bu yöntemle işlem yapan birçok yatırımcı bulunmaktadır. Bu yatırımcılar, bir varlık üzerinde derinlemesine araştırma yaparak doğru bir adil fiyat belirler ve buna göre kar elde ederler. Yüksek değerleme gören şirketlere yatırım yapmak, çaba harcanmasına rağmen kar elde etmeyi zorlaştırdığı için kısa satış faydalıdır.

(2) Portföy yönetimi

Portföy riskini yönetmek için kısa satış kullanılabilir. Karı güvence altına almak ve hisse senetlerini satmak istememek durumunda, alım pozisyonunu korurken aynı zamanda satış pozisyonu açabilirsiniz. Bu, sahipliği korurken fiyat farkından kar elde etmenin bir yoludur, ancak vergileri ve faiz maliyetlerini hesaba katmanız gerekir.

(3) Arbitraj

Arbitrajda da kısa satış kullanılır. Yabancı ve kurumsal yatırımcılar vadeli işlemlerde alım yaparken spot piyasada kısa satış yapabilir. Bu şekilde, spot fiyat vadeli fiyatından düşük olduğunda (kontango) veya yüksek olduğunda (backwardetion) arbitraj uygulanabilir.

(4) Bilgi kullanım

Kısa satış işlemlerini doğrudan gerçekleştirmeyin, ancak kısa satış verilerini kullanarak kar elde edebilirsiniz. Kısa satış yapan yatırımcılar, genellikle diğer yatırımcılardan daha fazla bilgiye sahip oldukları için, hisse senedi fiyatının hangi yöne gideceğinden emin değilseniz, kısa satış trendini kontrol ederek riskli varlıklardan kaçınabilir veya satış zamanını belirlemek için yardım alabilirsiniz.

(5) Hisse senedi ödünç verme sözleşmesi

Hisse senedi ödünç verme sözleşmesi aracılığıyla kısa satış için gereken hisseleri ödünç verebilir ve bunun karşılığında faiz alabilirsiniz. Ancak, faiz geliri çok yüksek değildir. Ayrıca, kısa vadeli yatırımcılar, kısa satış yapanlar nedeniyle zarar görme olasılığı daha yüksektir. Bu nedenle, bu yöntem uzun vadeli yatırımcılar için daha uygundur.

(6) Vadeli işlem satışı ve fonlar

Vadeli işlem satışına benzer sonuçlar elde etmek için fonlar ve ETF'ler de kullanılabilir. Son zamanlarda, ters fon ve tersine çevirme fon gibi getiri ve zararları şişiren ürünler çıktı.

6. Kısa satış riski

(1) Piyasa dengesizliği

"Piyasa, ödeme gücünüzden daha uzun süre anormal kalabilir." - John Maynard Keynes

Bu söz, piyasanın beklentileriniz doğrultusunda hareket edeceği konusunda kesin bir inanç olsa bile ters yönde hareket edebileceğini ve bu da zararlara yol açabileceğini göstermektedir.

(2) Sınırsız zarar

Kısa satışın en büyük karı teorik olarak %100'dür, ancak en büyük zararı sınırsızdır. Hisse senetlerini ödünç alma işleminden faiz ödemeniz gerekir ve fiyat farkından kar elde edildiği için, kısa satış zaman geçtikçe daha dezavantajlı bir hale gelebilir.

(3) Kısa vadeli tahmin zorluğu

Kısa vadeli hisse senedi tahmini zordur ve birçok yatırımcı bunu başaramaz. Geçmişte, birçok yatırımcının piyasanın beklentileri doğrultusunda hareket etmediği ve bu nedenle zarar gördüğü durumlar yaşanmıştır.

(4) Yükseliş piyasasının etkisi

Bir varlık kötü olsa bile, genel piyasa yükselişteyken o varlık da yükselme eğilimindedir. Kısa satış, hisse senedi fiyatının yükseldiği durumlarda yüksek bir risk taşır.

(5) Yasaklama önlemleri

Ekonomik krizlerde, devlet politikası olarak kısa satış geçici olarak yasaklanabilir. Bu durumda, kısa satış pozisyonlarını kapatmak zorlaşabilir ve büyük zararlar görülebilir. Kısa satış, yüksek risklerle birlikte yüksek getiri beklentisi olan bir stratejidir, ancak dikkatli bir değerlendirme ve yeterli bilgi toplama gerektirir. Özellikle kısa vadeli tahminlerin zor olduğu göz önüne alındığında dikkatli olunması gerekir. Ayrıca, yatırım amacını ve risk toleransını göz önünde bulundurarak kısa satış stratejisini ayrıntılı bir şekilde planlamak önemlidir.