Short Squeeze Anlamı... Amaç, Avantajlar, Dezavantajlar, Riskler

Şort satışı, hisse senedi piyasasında satış emri verilmesi ve ilgili hisse senedine henüz sahip olunmayan bir durumda daha sonra hisse senedinin ödünç alınarak iade edilmesi yatırım tekniğidir. Bu, hisse senedi fiyatının düşeceği beklentisi olduğunda kullanılır. Şort satış emriyle yatırımcılar hisse senedini satarak kar elde edebilirler. Ancak, hisse senedi fiyatı yükselirse yatırımcılar zarar görür.

1. Şort Satışının Amacı Nedir?

Şort satışının amacı, mevcut fiyattan daha sonra hisse senedi fiyatının düşeceği beklentisiyle işlem yapmaktır. Hisse senedi satıldıktan sonra daha sonra hisse senedi ödünç alınarak iade edilirse kar elde edilir. Bu, hisse senedi piyasasında düşüş dönemlerinde de kar elde edilebilecek yöntemlerden biridir.

Örneğin, A adlı kişi, 10 TL'lik (a) hissesinin düşeceğini tahmin ederek B adlı kişiye (a) hissesini ödünç alıp 10 TL'ye satmıştır. 1 hafta sonra (a) hissesi 5 TL'ye düşmüş ve 5 TL'ye tekrar satın alınarak B adlı kişiye geri ödenmiştir. A adlı kişi, 10 TL'ye satıp 5 TL'ye satın alarak ödediği için 5 TL kazanmış olur. Şu anda kendisine ait olmayan hisseyi ödünç alıp satıp, tekrar satın alarak geri ödemesi… İşte şort satışının temel kavramı budur.

Peki şort satış yapıldığında mutlaka kazanılır mı?

Hisse senetleri hem yükselir hem de düşer. Tahmin edildiği gibi düşerse kazanılır ancak tersine yükselirse zarar edilir. 10 TL'ye ödünç alınıp satılan bir hisse senedi 15 TL olursa? Sadece 5 TL değil, komisyon bedelleri de eklendiğinde daha fazla zarar demektir. O zaman düşene kadar beklemek gerekmez mi? diye düşünenleriniz mutlaka olacaktır. Para gibi, hisse senetleri de ödünç alındığında bir süre için belirlenir. Bu süre içinde ödeme yapılmazsa faiz ödemek gibi dezavantajlarla karşılaşılabilir.

2. Şort Satışıyla Çarpsız Şort Satışının Farkı Nedir?

Çarpsız şort satışı, hisse senedi henüz ödünç alınmamışken şort satış emri verilmesi anlamına gelir. Bu genellikle yasaklanır veya sıkı bir şekilde denetlenir, çünkü piyasayı bozabilecek bir özelliğe sahiptir. Çoğu ülkede çarpsız şort satışı yasaktır. Buna karşılık, borçlu şort satışı, önce hisse senedini ödünç alıp satarak daha sonra hisse senedini tekrar satın alıp iade etme yöntemidir.

3. Şort Satışıyla Hisse Senedi Piyasasının İlişkisi Nedir?

Şort satışı, hisse senedi piyasasında kullanılan çeşitli yatırım stratejilerinden biridir. Hisse senedi piyasası yatırımcılara çeşitli fırsatlar sunar ve şort satışı, hisse senedi fiyatının düşmesi beklentisine sahip yatırımcılar için kar elde edebilecek araçlardan biridir.

4. Şort Satışının Avantaj ve Dezavantajları Nelerdir?

(1) Şort Satışının Avantajları

● Hisse Senedi Piyasasının Verimliliğinin Artırılması

Hisse senedi fiyatı, alım ve satım emirlerinin dengesine göre oluşur. Şort satışına izin verilmesiyle, hisse senedi fiyatının yükseleceğine inanan yatırımcılar ile hisse senedi fiyatının düşeceğine inanan yatırımcıların görüşleri piyasaya daha hızlı yansır. Bu, hisse senedi piyasasının verimliliğini artırmaya yardımcı olur.

● Hisse Senedi Piyasasının Likiditesinin Artırılması

Şort satışının mümkün olması, satış görüşünün yansıtılmasını kolaylaştırır ve bu nedenle işlemlerin gerçekleşmesi daha kolay hale gelir. Bu, hisse senedi piyasasının likiditesini artırmaya yardımcı olur.

● Fiyat Sürekliliğinin Geliştirilmesi

Şort satışıyla işlemler daha sık gerçekleştiği ve bilgilerin daha hızlı yansıtıldığı için hisse senedi fiyatının kademeli olarak değiştiği süreklilik artar.

● Olumsuz Yönetim Politikalarının Gündemde Tutulması

Şort satışıyla şirketin olumsuz yönetim politikaları ortaya konur ve hisse senedi fiyatı ile kredi koşulları gibi konularda dezavantajlara yol açılarak şirket yöneticilerinden hesap sorulur. Bu, şirketlerin şeffaflığını artırmaya ve sağlıklı yönetimi teşvik etmeye yardımcı olur.

● Hedging'e Yardımcı Olması

Şort satışıyla düşüş dönemlerinde de kar elde edilebildiği için yatırımcılar kar yönünü ve oynaklığı kontrol edebilirler.

(2) Şort Satışının Dezavantajları

● Yükümlülüklerin Yerine Getirilememesi Riski

Hisse senedinin ödünç alınıp daha sonra geri ödenmesi süreci dahil olduğundan, hisse senedi fiyatının tahminden daha yüksek yükselmesi durumunda büyük zararlar görülebilir.

● Etik Sorunlar

Bazı şort satış yapan güçler, hisse senedi fiyatını düşürmek için kasıtlı olarak olumsuz söylentiler veya dedikodular yayabilir ve bu da etik sorunları gündeme getirebilir.

● Yöneticilerin Olumsuz Teşvikleri

Şort satışı yanlış söylentilere dayanıyorsa, yöneticiler hisse senedi fiyatını korumaya çalışırken gerçek işletmeye ihmal edebilirler.

● Haksız Sistem

Şort satış sistemi eksiklikleri kötüye kullanılabilir ve bu da şort satışının haksız bir şekilde kullanılmasına yol açabilir.

● Zarar Sınırı Yok

Şort satışından kaynaklanan zarar teorik olarak sınırsızdır ve hisse senedi fiyatı beklenenden çok daha yüksek olursa sonsuza dek zarar görülebilir.

● Eksik Düzenlemeler

Güney Kore'nin şort satış sistemi, gelişmiş ülkelere kıyasla teminat bedeli olmaması, şort satışının süresinin belirlenmemesi ve gerçek şort satış sürecinin tamamen bilgisayarlaştırılmamış olması nedeniyle haksızlığa yol açmaktadır.

5. Şort Satışının Kullanımı

(1) Kar Elde Etme

Hisse senedinin düşeceği tahmin edildiğinde, şort satışıyla kar elde edilebilir. Aslında yurtdışında bunu kullanan birçok yatırımcı vardır. Bunlar, tek bir hisse senedi hakkında derinlemesine araştırma yaparak doğru gerçek fiyatı hesaplarlar ve buna göre kar elde ederler. Fazla değerlendirilmiş bir şirkete yatırım yapmak, ne kadar çaba harcarsanız harcayın kar elde etmeyi zorlaştırır, bu nedenle şort satışı faydalıdır.

(2) Portföy Yönetimi

Portföyün riskini yönetmek için şort satışı kullanılabilir. Kar elde edilirken aynı zamanda hisse senedini satmak istenmiyorsa, alım pozisyonu korunurken aynı zamanda satış pozisyonu da alınabilir. Bu, mülkiyeti korurken fiyat farkından kar elde etmenin bir yoludur, ancak vergiler ve faiz maliyetleri dikkate alınmalıdır.

(3) Arbitraj

Arbitrajda da şort satışı kullanılır. Yabancı ve kurumsal yatırımcılar vadeli işlem alımı - fiziki işlem satışı yaparken fiziki işlemi şort satarlar. Bu şekilde, fiziki fiyatın vadeli işlem fiyatından düşük olduğu (kontango) veya yüksek olduğu (backwardation) durumlarda arbitraj yapılabilir.

(4) Bilgi Kullanımı

Şort satışı doğrudan yapmasanız bile, şort satış verilerini kullanarak kar elde edebilirsiniz. Şort satış yapan işlemciler, genellikle bireysel yatırımcılardan daha fazla bilgiye sahiptir. Bu nedenle, hisse senedi yönü hakkında emin değilseniz, şort satış eğilimini kontrol ederek riskli hisse senetlerinden kaçınmak veya satış zamanını belirlemek için yardımcı olur.

(5) Hisse Senedi Ödünç Verme Sözleşmesi

Hisse senedi ödünç verme sözleşmesiyle, şort satış için gereken hisse senedini ödünç vererek buna karşılık faiz alabilirsiniz. Ancak, faiz geliri fazla değildir. Ayrıca, kısa vadeli yatırımcılar şort satış yapan güçlerden dolayı zarar görme olasılığı daha yüksektir. Bu nedenle, bu yöntem uzun vadeli yatırımcılar için daha uygundur.

(6) Vadeli İşlem Satışı ve Fonlar

Vadeli işlem satışı ile benzer etki yaratan fonlar ve ETF'ler de kullanılabilir. Son zamanlarda, getiri ve zararı şişiren ters fon ve ters ETF gibi ürünler ortaya çıkmıştır.

6. Şort Satışının Riskleri

(1) Piyasa Dengesi Bozukluğu

"Piyasa, ödeme gücünüzden daha uzun süre anormal kalabilir." - John Maynard Keynes

Bu söz, piyasanın tahmin edilen yönde hareket edeceği konusunda bir güveniniz olsa bile, tersine hareket edebileceğini ve bu nedenle zarar görülebileceğini ifade eder.

(2) Sınırsız Zarar

Şort satışının maksimum karı teorik olarak %100'dür, ancak maksimum zararı sınırsızdır. Hisse senedi ödünç alma sürecinde faiz ödenmesi ve fiyat farkından kar elde edilmesi gerektiğinden, şort satışı zaman geçtikçe dezavantajlı bir duruma gelebilir.

(3) Kısa Vadeli Tahminlerin Zorluğu

Kısa vadeli hisse senedi tahmini zordur ve birçok yatırımcı bunu tahmin etmekte zorlanır. Geçmişte de birçok yatırımcı, piyasanın tahmin ettikleri gibi hareket etmediği ve bu nedenle zarar gördüğü durumlar olmuştur.

(4) Yükseliş Piyasasının Etkisi

Bir hisse senedinin kötü olduğu söylenebilir, ancak genel piyasa yükselişte olduğunda, o hisse senedi de yükselişe katılma eğilimindedir. Şort satışı, hisse senedi fiyatının yükseldiği durumlarda büyük risk taşır.

(5) Yasaklama Önlemleri

Ekonomik krizlerde, ülkeler şort satışını geçici olarak yasaklayabilir. Bu durumda, şort satış pozisyonlarının kapatılması zorlaşır ve büyük zararlar görülebilir. Şort satışı, yüksek riskle birlikte yüksek getiri elde edilebilecek bir stratejidir, ancak dikkatli bir değerlendirme ve yeterli bilgi toplama gereklidir. Özellikle kısa vadeli tahminlerin zor olması nedeniyle dikkatli olmak gerekir. Ayrıca, yatırım amacı ve risk toleransı dikkate alınarak şort satış stratejisi ayrıntılı olarak planlanmalıdır.