Çene Eklem Bozukluğu (TMD) Nedenleri, Belirtileri, Teşhisi ve Tedavisi

Çene eklemi bozukluğu veya mandibula eklemi bozukluğu, çene kemiğini kafatasına bağlayan eklemde, çeşitli nedenlerle çene ve ilgili yapıların anormallik göstermesiyle ortaya çıkan bir bozukluktur. Bu bozukluk, temporomandibular eklem bozukluğu veya Temporomandibular joint disorder (TMD) olarak da bilinir ve TMJ Sendromu veya TMJ olarak kısaltılabilir.

Çene eklemi, çeşitli yapılardan oluşur ve kaslar, bağlar, sinovyal zar, çene kemiği, disk, diske bağlı disk sonrası doku ve eklem kapsülü birlikte hareket ederek hareketi kontrol eder. Çene eklemi bozukluğu, bu yapılardan bir veya daha fazlasında sorun olduğunda ortaya çıkar. Çene eklemi bozukluğu, çeşitli nedenlere ve tiplere ayrılır ve bunlardan başlıca neden ve tipleri hakkında daha ayrıntılı bilgi vereceğiz.

1. Türler

Çene eklemi bozukluğu, aşağıdaki başlıca türlere ayrılabilir.

(1) Temporomandibular Eklem Artrit Bozuklukları (Temporomandibular Joint Articular Disorders): Bu tür, eklemin yapısında sorun olduğu durumlarda görülür ve konjenital veya gelişimle ilgili sorunlar, disk anormallikleri (disk anormallikleri), sinovit, osteoartrit vb. içerir.

(2) Çiğneme Kası Bozukluğu (Masticatory Muscle Disorder): Bu tür, ilgili kaslarda sorun olduğu durumlarda görülür ve miyalji, miyozit, kas krampları, lokal kas ağrısı, koruyucu kas gerginliği, kas spazmı, tümör vb. içerir.

2. Nedenler

Çene eklemi bozukluğu, çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Yaygın nedenler arasında şunlar yer alır:

Travma ve Darbe: Doğrudan travma veya darbe sonucu çene ekleminde hasar oluşabilir.
Olumsuz Alışkanlıklar: Çene dayama veya diş sıkma alışkanlığı, bruksizm veya diş gıcırdatma gibi olumsuz alışkanlıklar, çene eklemine baskı uygulayarak sorunlara yol açabilir.
Stres: Stres nedeniyle kaslarda gerginlik veya kasılma meydana gelmesi, çene eklemi sorunlarına yol açabilir.
Üst ve Alt Çenenin Maloklüzyonu: Üst ve alt çenelerin birbirine uyumsuz olması durumunda çene eklemi bozukluğu oluşabilir.
Kasıskelet Sistemi Bozuklukları: Kasıskelet sistemi bozuklukları, özellikle düz boyun gibi durumlar, çene eklemi sorunlarına neden olabilir.
Enflamasyon ve Enfeksiyon: Dişlerde enflamasyon, enfeksiyon veya apse olması durumunda bu sorun çene eklemine yayılabilir.
Ortodontik Tedavi ve Splint: Uygunsuz ortodontik tedavi veya splint kullanımı, çene eklemi sorunlarına yol açabilir.
Genetik Faktörler: Aile öyküsü olması durumunda çene eklemi sorunları riski artabilir.

3. Belirtiler

Çene eklemi bozukluğunun başlıca belirtileri şunlardır:

Ağrı: Çene eklemi, kulak, baş, boyun, omuz ve yüz çevresinde ağrı yaşanabilir.
Çenenin Sınırlı Hareketi: Çeneyi hareket ettirmede ağırlık hissi veya sınırlı hareket olabilir.
Çenede Çatırdama Sesi: Çene eklemi hareketleri sırasında çatırdama sesi duyulabilir.
Kas Gerginliği: Yüz, boyun veya omuz kaslarında gerginlik hissedilebilir.
Çene Etrafında Şişlik: Çene eklemi çevresinde şişlik oluşabilir.
Dişlerde Hassasiyet: Dişlerde hassasiyet hissedilebilir ve bu nedenle su içmek veya konuşmak zor olabilir.

4. Teşhis ve Tedavi

Çene eklemi bozukluğunun teşhisi doktor tarafından yapılır ve fizik muayene, röntgen, MRG, BT taraması vb. ile belirlenebilir. Tedavi yöntemi, nedenine ve ciddiyetine bağlı olarak değişebilir, ancak genellikle aşağıdaki tedavi yöntemleri kullanılır:

İlaç Tedavisi: Ağrıyı azaltmak ve iltihabı gidermek için ilaç kullanılabilir.
Fizik Tedavi: Çene eklemi ve çevresindeki kasların fonksiyonunu iyileştirmek için fizik tedavi kullanılabilir.
Diş Hekimliği Tedavisi: Diş veya diş telleri gerekliyse, diş hekimliği tedavisi uygulanır.
Diş Splintleri: Çene eklemini stabilize etmek için splint adı verilen özel cihazlar kullanılabilir.
Kas Gevşetici ve Stabilize Edici Egzersizler: Kas gevşetici ve stabilize edici egzersizler, kas gerginliğini azaltmaya ve çene eklemi sorunlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Cerrahi Tedavi: Ciddi vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir.

Sonuç

Çene eklemi bozukluğu tedavi edilebilir bir durumdur ve doğru teşhis ve uygun tedavi planıyla semptomlar hafifletilebilir ve sorunsuz çene eklemi fonksiyonu geri kazanılabilir. Daha fazla bilgi veya yardıma ihtiyacınız varsa, her zaman bir uzman doktorla görüşmeniz önerilir.