Çene eklemi bozukluğu veya temporomandibular eklem bozukluğu, çene kemiğini kafatasına bağlayan eklemde, çeşitli nedenlerle çenenin ve ilgili yapıların anormallik göstermesiyle oluşan bir bozukluktur. Bu bozukluk, temporomandibular eklem bozukluğu (TMJ) veya Temporomandibular Joint Disorder (TMD) olarak da bilinir ve kısaca TMJ Sendromu veya TMJ olarak adlandırılır.
 
Çene eklemi, çeşitli yapılardan oluşur ve kaslar, bağlar, sinovyal zar, çene kemiği, disk, diske bağlı disk posterior dokusu ve eklem kapsülü birlikte hareket ederek hareketi kontrol eder. Çene eklemi bozukluğu, bu yapılardan bir veya daha fazlasında bir sorun olduğunda ortaya çıkar. Çene eklemi bozuklukları, çeşitli nedenlere ve tiplere ayrılır ve bunların en önemli nedenleri ve tipleri hakkında detaylı bilgi vereceğiz.

1. Türler

Çene eklemi bozuklukları, aşağıdaki temel tiplere ayrılabilir.
 
(1) Temporomandibular Eklem Articular Bozuklukları (Temporomandibular Joint Articular Disorders): Bu tip, eklem yapısında sorun olduğunda görülür ve doğuştan gelen veya gelişimsel sorunlar, disk bozukluğu, sinovit, osteoartrit gibi sorunlar bulunur.
 
(2) Çiğneme Kas Bozuklukları (Masticatory Muscle Disorder): Bu tip, ilgili kaslarda sorun olduğunda görülür ve miyofasyal ağrı sendromu, miyozit, kas krampları, lokal kas ağrısı, koruyucu kas gerginliği, kas spazmları, tümörler gibi sorunlar bu başlık altında yer alır.

2. Nedenler

Çene eklemi bozuklukları, çeşitli nedenlerle ortaya çıkar. Genel nedenler arasında şunlar bulunur: 

• Travma ve Darbe: Direkt travma veya darbe nedeniyle çene ekleminde hasar meydana gelebilir.
• Olumsuz Alışkanlıklar: Çene üzerine yaslanmak veya diş gıcırdatmak gibi olumsuz alışkanlıklar, çene eklemine basınç uygulayarak sorunlara yol açabilir.
• Stres: Stres nedeniyle kaslarda gerginlik veya kasılma meydana gelirse, çene eklemi sorunları ortaya çıkabilir.
• Üst ve Alt Çenenin Uyumsuzluğu: Üst ve alt çene birbirine uyumsuz olduğunda, çene eklemi bozukluğu ortaya çıkabilir.
• Kasıskelet Sistemi Bozuklukları: Kasıskelet sistemi bozuklukları, özellikle düz boyun gibi durumlar, çene eklemi sorunlarına yol açabilir.
• Enflamasyon ve Enfeksiyon: Dişlerde iltihap, enfeksiyon veya apse varsa, bu sorunlar çene eklemine yayılabilir.
• Ortodonti ve Splint: Uygunsuz ortodonti veya splint kullanımı, çene eklemi sorunlarına yol açabilir.
• Genetik Faktörler: Aile öyküsü olması, çene eklemi sorunlarının riskini artırabilir.

3. Belirtiler

Çene eklemi bozukluğunun başlıca belirtileri şunlardır: 

• Ağrı: Çene ekleminde, kulakta, başta, boyunda, omuzda ve yüz çevresinde ağrı olabilir.
• Çenenin Sınırlı Hareketi: Çeneyi hareket ettirirken ağırlaşma veya sınırlı hareketlilik hissedilebilir.
• Çenede Tıklama Sesi: Çene eklemi hareket ederken tıklama sesi duyulabilir.
• Kas Gerginliği: Yüz, boyun veya omuz kaslarında gerginlik hissedilebilir.
• Çenede Şişlik: Çene eklemi çevresinde ödem oluşabilir.
• Dişlerde Hassasiyet: Dişlerde hassasiyet hissedilebilir ve bu da su içmeyi veya konuşmayı zorlaştırabilir.

4. Teşhis ve Tedavi

Çene eklemi bozukluğunun teşhisi doktor tarafından yapılır ve fiziksel muayene, röntgen, MR, BT taraması gibi yöntemlerle belirlenebilir. Tedavi yöntemi, nedenine ve ciddiyetine göre değişebilir, ancak genellikle aşağıdaki tedaviler kullanılır: 

• İlaç Tedavisi: Ağrıyı azaltmak ve iltihabı azaltmak için ilaç kullanılabilir.
• Fizik Tedavi: Çene eklemi ve çevresindeki kasların işlevini geri kazandırmak için fizik tedavi kullanılabilir.
• Diş Hekimliği Tedavisi: Diş muayenesi veya diş teli tedavisi gerekiyorsa, diş hekimliği tedavisi uygulanır.
• Diş Splintleri: Çene eklemini sabitlemek için özel olarak hazırlanmış splint adı verilen cihazlar kullanılabilir.
• Kas Gevşetici ve Sabitleme: Kas gevşetici ve sabitleme egzersizleri, kas gerginliğini azaltmaya ve çene eklemi sorunlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir.
• Cerrahi Tedavi: Ciddi durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir.
  

Sonuç

Çene eklemi bozuklukları tedavi edilebilir ve doğru teşhis ve uygun tedavi planıyla belirtiler azaltılabilir ve sağlıklı çene eklemi fonksiyonu geri kazanılabilir. Daha fazla bilgi veya yardıma ihtiyacınız varsa, lütfen her zaman uzman bir sağlık uzmanıyla görüşün.